چرا وکیوم باتوم ارزان شد؟

بررسی روند معاملات وکیوم‌باتوم در رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران از فروش ۲۱۳‌هزار تن از این محصول در این بازار طی هفته ابتدایی زمستان امسال حکایت دارد. در این بازه زمانی بالغ بر ۲۲۹‌هزار تن وکیوم‌باتوم با میانگین قیمت پایه‌‌‌ای برابر ۱۱‌هزار و ۸۶تومان در رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران عرضه شد که برای این محصول تقاضایی بالغ بر ۲۵۴‌هزار و ۷۰۰تن از سوی مشتریان به ثبت رسید. میزان تقاضا بیش از عرضه بود، اما متقاضیان این محصول برای کسب سهم از عرضه‌‌‌ها، حاضر به رقابت قیمتی با یکدیگر نشدند و به این ترتیب در نهایت ۲۱۳‌هزار تن از این محصول با میانگین قیمت هر کیلوگرم ۱۱‌هزار و ۱۳۲تومان مورد معامله قرار گرفت. نسبت حجم معامله به عرضه در رینگ وکیوم‌باتوم ظرف هفته ابتدایی زمستان به ۹۲‌درصد رسید. جریان نوسان قیمت وکیوم‌باتوم در بازار جهانی کاهشی است که این موضوع سیگنالی منفی برای نرخ این محصول در بازار داخل به همراه دارد و باعث می‌شود متقاضیان این محصول به‌رغم برتری تقاضا نسبت به حجم عرضه حاضر به رقابت سنگین قیمتی برای کسب سهم از عرضه وکیوم‌‌‌باتوم نباشند.

افت نرخ ۳۷ درصدی

در حالی وکیوم‌باتوم در هفته ابتدایی زمستان امسال در کف کانال قیمتی ۱۱‌هزار تومان روانه رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران شد که ظرف مهرماه امسال، نرخ پایه این محصول به ۱۴‌هزار و ۴۰۰تومان نیز رسیده بود. صعود قیمت پایه وکیوم‌باتوم به کانال ۱۴‌هزار و ۴۰۰تومان در هفته ابتدایی مهرماه امسال همزمان با اوج‌‌‌گیری بهای نفت در بازار جهانی بود. ظرف هفته ابتدایی مهرماه امسال مصادف با دهه پایانی سپتامبر، بهای هر بشکه نفت‌خام وست‌تگزاس اینترمدییت به کانال ۹۱دلاری صعود کرد که این رقم رکورد بهای فروش آن در بازه سالانه بود. وکیوم‌باتوم یکی از فرآورده‌‌‌های پالایش نفت خام است، بنابراین نرخ آن در بازارهای جهانی و داخلی نوسانی همگرا با نفت خام دارد.

بیشترین نرخ فروش هفتگی وکیوم‌باتوم در رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران در سال‌جاری ۱۷‌هزار و ۸۱۸تومان به ازای هر کیلوگرم بود که این رقم در هفته ابتدایی بازگشایی معاملات بورس‌کالا در فروردین‌ماه امسال به ثبت رسید. به این ترتیب ظرف ۹ماهه امسال بهای هر کیلوگرم وکیوم‌باتوم در بازار داخل ۳۷‌درصد ارزان شده است. کاهش قیمت جهانی و تضعیف بازارهای صادراتی از این عقبگرد قیمتی حمایت کرده‌‌‌اند.

آرامش در رینگ داخلی وکیوم‌باتوم

وکیوم‌باتوم ماده اولیه تولید قیر است؛ بنابراین تقاضای این محصول متاثر از تقاضای داخلی و صادراتی قیر تولیدی در کشور است. بخش مهمی از قیر تولیدی در کشور در بازار داخلی به مصرف می‌‌‌رسد. البته بخشی از این محصول نیز صادر می‌شود؛ اما تقاضای داخلی تاثیر زیادی بر معاملات این حوزه دارد.

عمده مصرف قیر در بازار داخل مربوط به پروژه‌‌‌های زیرساخت و راه‌‌‌سازی می‌شود. به شکل معمول پروژه‌‌‌های زیرساخت و جاده‌‌‌سازی در فصل زمستان با دوگانه تقاضا مواجه می‌‌‌شوند. از سویی زمستان با آغاز بارندگی همراه است و این موضوع مانع اجرای پروژه‌‌‌های زیرساخت و راه‌‌‌سازی می‌شود و از سوی دیگر اغلب نهادها به دنبال اتمام پروژ‌‌‌ه‌های تعریف‌شده تا پایان سال هستند که این موضوع با تسریع روند اجرای پروژه‌‌‌های زیرساختی به رشد تقاضا برای محصولات مصرفی از جمله قیر می‌‌‌انجامد. از آنجا که از میزان بارندگی در پاییز و زمستان امسال به‌شدت کاسته شده است، زمستان با محدودیت در اجرای پروژه‌‌‌های زیرساختی و راه‌‌‌سازی همراه نبوده و بنابراین تقاضا برای قیر در ابتدای زمستان افزایشی است. تقاضای مستمر داخلی برای قیر سیگنال مثبتی برای بهای این محصول به همراه دارد؛ اما از آنجا که تقاضای بالای داخلی، همزمان با افت بهای این محصول در بازار جهانی رقم خورده است، متقاضیان برای کسب سهم از عرضه آن به رقابت قیمتی روی نمی‌‌‌آورند.

سالانه حدود ۶میلیون تن وکیوم‌‌‌باتوم در کشور تولید و در بورس‌‌‌کالا عرضه می‌شود، این در حالی است که بیش از ۲۰میلیون تن پروانه بهره‌‌‌برداری کارخانه قیر در کشور صادر شده، بنابراین در شرایط رونق بازار رقابت برای تامین خوراک اجتناب‌‌‌ناپذیر خواهد بود. در شرایط کنونی رینگ وکیوم‌باتوم از آرامش نسبی برخوردار است، اما این بازار با رقابت هیجانی مواجه نبوده و معاملات اگرچه پررونق اما با آرامش انجام می‌شود.

سیگنال جهانی کاهشی شد

وکیوم‌باتوم ماده اولیه تولید قیر است؛ این محصول ناشی از ته‌مانده برج تقطیر در خلأ در پالایشگاه‌‌‌هاست. بنابراین قیمت آن در بازار جهانی، همگرا با بهای نفت نوسان دارد. ظرف روز جمعه ۲۹دسامبر امسال هر تن قیر در معاملات بازار چین با نرخ ۳۵۸۷یوآن معامله شد که این رقم نسبت به بهای فروش آن در ابتدای سال‌جاری میلادی ۴.۸‌درصد ارزان‌‌‌تر بود. رکورد بهای فروش قیر در بازار داخلی چین ظرف سال‌جاری میلادی مربوط به دهه پایانی سپتامبر بود که هر تن از این محصول به ۴‌هزار و ۲۲دلار صعود کرد. این تاریخ مصادف با هفته ابتدایی مهرماه امسال بود. به این ترتیب در شرایط کنونی هر تن قیر در بازار داخلی چین حدود ۱۱‌درصد ارزان‌‌‌تر از رکورد قیمتی آن در بازه سالانه معامله می‌شود. این عقبگرد قیمتی از افت نرخ این محصول در بازار جهانی حمایت کرد.